Czy operacje ortopedyczne są skuteczne? Nauka mówi: nie

Żyjemy w czasach, w których skalpel wydaje się odpowiedzią na każdy ból stawów, kręgosłupa czy kolan. Ortopedzi tną, wiercą i wymieniają, a my, pacjenci, wierzymy, że to nas uratuje. Ale co, jeśli większość tych operacji to strata czasu, pieniędzy i zdrowia? Coraz więcej badań pokazuje, że wiele popularnych zabiegów ortopedycznych nie tylko nie działa, ale jest zwyczajnie niepotrzebnych. Zanim położysz się na stole operacyjnym, przeczytaj, dlaczego warto dwa razy się zastanowić – i co możesz zrobić zamiast tego.

Nauka mówi: skalpel nie zawsze pomaga

Zacznijmy od faktów. Artroskopia kolana – jedna z najczęstszych operacji ortopedycznych – to prawdziwy hit wśród pacjentów z bólem kolan czy uszkodzoną łąkotką. W samych Stanach Zjednoczonych wykonuje się jej ponad 700 tysięcy rocznie. Ale badania, jak te opublikowane w New England Journal of Medicine, pokazują coś szokującego: artroskopia nie działa lepiej niż placebo. Tak, dobrze czytasz – fikcyjna operacja, gdzie lekarz tylko udaje, że coś robi, daje takie same efekty jak prawdziwy zabieg. Inne badania, np. z British Medical Journal, idą dalej: w wielu przypadkach operacje łąkotki nie przynoszą żadnych korzyści w porównaniu z fizjoterapią.

A co z kręgosłupem? Fuzja kręgów, czyli popularna operacja na bóle w dole pleców, też nie ma się czym chwalić. Według przeglądu badań z Physio Network, większość pacjentów po takim zabiegu nadal cierpi, a ból wraca jak niechciany gość. To samo dotyczy operacji barku czy wymiany stawów w mniej zaawansowanych przypadkach. Nauka jest bezlitosna: operacje ortopedyczne często nie naprawiają problemu, a czasem go pogarszają.

Dlaczego tniemy, skoro to nie działa?

To proste: pieniądze i nawyki. Szpitale zarabiają na operacjach krocie, a ortopedzi mają pełne grafiki. W USA jedna artroskopia to koszt rzędu 5-10 tysięcy dolarów – pomnóż to przez setki tysięcy zabiegów rocznie, a zobaczysz, o jaką stawkę chodzi. Do tego dochodzi presja pacjentów: "Panie doktorze, zróbcie coś, boli!".

Lekarze, zamiast proponować fizjoterapię czy zmianę stylu życia, sięgają po skalpel, bo to szybkie i "konkretne". A że efekt jest mizerny? Cóż, pacjent i tak wróci – na kolejną operację.

Dodajmy do tego błędną diagnostykę. MRI kolana czy kręgosłupa często pokazuje "uszkodzenia", które brzmią groźnie – np. przepuklinę dysku czy naderwaną łąkotkę. Problem w tym, że takie zmiany ma połowa ludzi po 40-tce, nawet tych bez bólu! To normalne zużycie, a nie powód do operacji. Mimo to lekarze wolą ciąć, niż tłumaczyć.

Jest inne wyjście – i to lepsze

Zamiast oddawać się pod nóż, warto spróbować alternatyw:

Fizjoterapia oparta na dowodach naukowych
Odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniające
Zmiana nawyków ruchowych i ergonomii
Techniki regeneracyjne bez inwazyjnych zabiegów

Badania pokazują, że w przypadku bólu kolana czy pleców regularna rehabilitacja daje efekty porównywalne lub lepsze niż operacja – bez ryzyka komplikacji, blizn czy długiego powrotu do formy. Przykłady? W artykule na Upright Health opisano pacjentów, którzy uniknęli operacji dzięki prostym korektom postawy i wzmacnianiu mięśni. To nie magia, to biomechanika.

Oczywiście, nie każda operacja jest zła. Złamania, zaawansowana artroza czy urazy sportowe czasem wymagają interwencji chirurga. Ale "czasem" to nie to samo co "zawsze". Klucz to indywidualna ocena i zdrowy rozsądek – coś, co w Twoim gabinecie rehabilitacji stawiamy na pierwszym miejscu.

Skalpel? Może jednak nie

Operacje ortopedyczne są jak moda – wszyscy je robią, ale nie zawsze mają sens. Nauka mówi jasno: wiele z nich to placebo za grube tysiące, a prawdziwe rozwiązanie leży w ruchu, terapii i cierpliwości.

Zanim dasz się pokroić, odwiedź nas – w gabinecie rehabilitacji Kinesis pokażemy Ci, że ból da się pokonać bez skalpela. Bo zdrowie to nie cięcie, tylko mądre działanie.

Najczęściej zadawane pytania

Czy każda operacja ortopedyczna jest niepotrzebna? Nie, w przypadkach złamań, poważnych urazów czy zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej operacja może być konieczna. Artykuł dotyczy przede wszystkim zabiegów wykonywanych rutynowo przy mniej zaawansowanych dolegliwościach.

Jak długo powinienem próbować fizjoterapii zanim zdecyduję się na operację? Eksperci zalecają minimum 8-12 tygodni regularnej, profesjonalnej fizjoterapii przed rozważeniem operacji, o ile nie występują objawy wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Skąd mam wiedzieć, czy mój ból wymaga operacji czy fizjoterapii? Najlepiej skonsultować się z kilkoma specjalistami – zarówno ortopedą, jak i doświadczonym fizjoterapeutą. Poszukaj lekarzy, którzy znani są z podejścia zachowawczego i stawiają na leczenie nieinwazyjne w pierwszej kolejności.

Literatura

Moseley, J. B., O'Malley, K., Petersen, N. J., et al. (2002). A controlled trial of arthroscopic surgery for osteoarthritis of the knee. New England Journal of Medicine, 347(2), 81-88.
Sihvonen, R., Paavola, M., Malmivaara, A., et al. (2013). Arthroscopic partial meniscectomy versus sham surgery for a degenerative meniscus tear. New England Journal of Medicine, 369, 2515-2524.
Mannion, A. F., Brox, J. I., & Fairbank, J. C. (2016). Long-term results of all RCTs show that fusion is no better than non-operative care in improving pain and disability in chronic non-specific low back pain. The Spine Journal, 16(5), 588-590.
Fransen, M., McConnell, S., Harmer, A. R., et al. (2015). Exercise for osteoarthritis of the knee: a Cochrane systematic review. British Journal of Sports Medicine, 49(24), 1554-1557.
Foster, N. E., Anema, J. R., Cherkin, D., et al. (2018). Prevention and treatment of low back pain: evidence, challenges, and promising directions. The Lancet, 391(10137), 2368-2383.