Odwiedź nas:
ul. Kazimierza Wielkiego 43
30-074 Kraków
Strona www stworzona przez Kinesis Fizjoterapia.
Fizjoterapeuta radzi: Jak odzyskać sprawność po urazie.
Uraz nie musi oznaczać długiej przerwy od aktywności. W gabinecie Kinesis Rehabilitacja stosujemy prosty i skuteczny schemat rehabilitacji, oparty na zasadzie: Simple solutions for complicated problems. Fizjoterapeuta przygotowuje plan z minimalną liczbą ćwiczeń, co zwiększa prawdopodobieństwo ich regularnego wykonywania. Schemat opiera się na trzech kluczowych blokach: rehabilitacji zakresu ruchu, treningu siły i przywracaniu funkcji. Poniżej wyjaśniamy, jak wygląda ten proces i dlaczego warto zaufać profesjonalnemu podejściu.
Jak wygląda rehabilitacja po urazie?
Proces gojenia po urazie dzieli się na etapy, a fizjoterapeuta dostosowuje ćwiczenia do stanu tkanek. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie obciążeń, aby wspierać regenerację bez ryzyka komplikacji. Oto, jak przebiega rehabilitacja w zależności od czasu od urazu:
Faza zapalna (1–7 dni)
Organizm oczyszcza uszkodzone miejsce i rozpoczyna procesy naprawcze, czemu towarzyszą ból, obrzęk i stan zapalny. Skupiamy się na ochronie tkanek, unikając intensywnego obciążania. Fizjoterapeuta może zastosować zabiegi fizykoterapeutyczne, aby zmniejszyć dolegliwości i obrzęk. W zależności od rodzaju i ciężkości urazu czasem konieczne jest krótkotrwałe unieruchomienie, np. przy złamaniach – jak mówimy w Kinesis, "złamania nie da się rozchodzić". Jednak preferujemy minimalizację unieruchomienia, ponieważ jego długotrwałe stosowanie może powodować sztywność stawów lub lęk przed ruchem (kinesiofobię). Strategia – od pełnej ochrony po gojenie w ruchu – zależy od indywidualnego przypadku.
Faza proliferacyjna (3–21 dni)
Tworzy się nowa tkanka poprzez namnażanie fibroblastów i produkcję kolagenu, który układa się zgodnie z kierunkiem wprowadzanych naprężeń. Fizjoterapeuta wprowadza delikatne ruchy w granicach bólu, aby poprawić ruchomość stawów. Ćwiczenia są proste i dopasowane do pacjenta.
Faza przebudowy (od 3 tygodni do nawet 2 lat)
Nowa tkanka wzmacnia się i przebudowuje, stopniowo odzyskując wytrzymałość oraz elastyczność. Fizjoterapeuta zwiększa intensywność ćwiczeń, które można wykonywać z lekkim dyskomfortem, ponieważ tkanki są już wystarczająco zagojone. Ból traktujemy jako wskazówkę do oceny poprawności ćwiczeń, a nie przeszkodę.
Edukacja pacjenta jest istotnym elementem rehabilitacji. Fizjoterapeuta wyjaśnia proces gojenia, co zmniejsza obawy i zwiększa zaangażowanie w ćwiczenia. Ból jest wykorzystywany jako wskaźnik, pomagający dostosować intensywność treningu.
Trzy bloki rehabilitacji
Rehabilitacja po urazach opiera się na trzech segmentach:
1. Rehabilitacja zakresu ruchu (ROM)
Przywrócenie ruchomości stawów to pierwszy krok. Fizjoterapeuta dobiera minimalną liczbę ćwiczeń, zapewniając ich skuteczność i łatwość wykonania:
- Początek: Przy lekkich urazach możliwe są delikatne ruchy w granicach bólu. W przypadku ostrego stanu należy ograniczyć aktywność i pozwolić organizmowi przejść przez fazę zapalną.
- 1–3 tygodnie: Aktywne ruchy w granicach bólu, np. kontrolowane zginanie i prostowanie stawu.
- Od 3–4 tygodni: Pełnozakresowe ruchy, czasem z dyskomfortem, np. dynamiczne rozciąganie, aby osiągnąć pełną ruchomość.
2. Trening siły
Sprawność to nie tylko ruchomość, ale także siła. Odpowiednio dobrany trening zwiększa pewność siebie, zmniejsza ból i wzmacnia tkanki, chroniąc przed kolejnymi urazami. Zaniedbanie tego etapu może prowadzić do nawracających kontuzji, np. wielokrotnych skręceń kostki. Systematyczny trening siłowy, aż do dużych obciążeń, jest kluczowy dla pełnego powrotu do zdrowia:
- 1–2 tygodnie: Łagodne ćwiczenia z minimalnym obciążeniem, np. ruchy z ciężarem własnego ciała lub lekkie napięcia mięśni.
- 2–6 tygodni: Ćwiczenia z oporem, np. z taśmami elastycznymi lub lekkimi ciężarkami, stopniowo angażujące mięśnie.
- Po 6 tygodniach: Progresywny trening siłowy z większymi ciężarami, np. przysiady z obciążeniem, aż do zmęczenia mięśni, aby przygotować je do pełnej aktywności i zapobiec urazom.
3. Trening funkcji
Ostatni segment to przywracanie zdolności do wykonywania codziennych i bardziej wymagających czynności:
- 0–1 tydzień: Proste aktywności, np. chodzenie lub sięganie po przedmioty, wykonywane w granicach bólu, po ustąpieniu fazy ostrej.
- 1–6 tygodni: Czynności życia codziennego, np. wchodzenie po schodach, noszenie przedmiotów lub podpieranie się, z większym obciążeniem i złożonością. Pacjent powinien przełamywać psychiczne opory i aktywnie uczestniczyć w rehabilitacji, nie unikając działania.
- Po 6 tygodniach: Wymagające ruchy, np. bieganie, skakanie, zmiana kierunku czy taniec, umożliwiające powrót do normalnego życia lub aktywności sportowej.
Dlaczego prostota jest skuteczna?
Proste plany rehabilitacyjne są łatwiejsze do realizacji, co poprawia ich efektywność. Mniejsza liczba ćwiczeń sprzyja regularności, która jest kluczem do sukcesu. Fizjoterapeuta wybiera najistotniejsze ćwiczenia, jasno tłumacząc ich cel. Profesjonalne wsparcie oraz edukacja pacjenta budują zaufanie do procesu rehabilitacji. Gdy pacjent rozumie proces leczenia, zwiększa to szanse na powodzenie i przyspiesza powrót do sprawności.
Skorzystaj z profesjonalnej pomocy
Rehabilitacja po urazie wymaga wiedzy i indywidualnego podejścia. Ćwiczenia muszą być dopasowane do fazy gojenia, rodzaju i stopnia urazu. Fizjoterapeuta, opierając się na fizjologii, dobiera odpowiednie metody działania i obciążenia. Fizjoterapeuta adresuje obawy pacjenta i wykorzystuje jego potencjał. W Kinesis Rehabilitacja łączymy prostotę z efektywnością, aby pomóc wrócić Ci do pełnej sprawności.
Autor: Patrycja Parkita, fizjoterapeutka.
Potrzebujesz wsparcia w rehabilitacji po urazie? Skontaktuj się z nami i umów wizytę z fizjoterapeutą!
Literatura
Butler, D. S., & Moseley, G. L. (2013). Explain Pain. Adelaide: Noigroup Publications.