Fizykoterapia - jak działa? Mechanizmy, skuteczność i zastosowanie zabiegów

Fizykoterapia, będąca integralną częścią fizjoterapii, wykorzystuje bodźce fizyczne – takie jak światło, prąd, fale dźwiękowe, pola magnetyczne czy temperatura – do wspomagania leczenia, łagodzenia bólu i regeneracji tkanek. W tym artykule wyjaśnimy, jak działają najpopularniejsze zabiegi fizykoterapeutyczne, dlaczego przynoszą efekty i jak często należy je stosować.

Krioterapia azotowa - leczenie zimnem

Jak działa? Krioterapia wykorzystuje ekstremalnie niskie temperatury do terapeutycznego działania. W wersji azotowej ciekły azot (ok. -160°C) aplikowany miejscowo schładza tkanki, zmniejszając stan zapalny, ból i obrzęk poprzez zwężenie naczyń krwionośnych, a następnie ich rozszerzenie po zabiegu, co poprawia krążenie. Krioterapia miejscowa koncentruje się na konkretnym obszarze, np. stawie, za pomocą zimnego strumienia. Zimno działa przeciwbólowo, blokując sygnały nerwowe, a u niektórych osób może także wywołać łagodne uwalnianie endorfin w odpowiedzi na bodziec termiczny.

Zastosowanie: Urazy sportowe, bóle stawów, stany zapalne, regeneracja po wysiłku.

Zalecana częstotliwość: krioterapia - seria 10-20 zabiegów, wykonywanych codziennie, czas trwania zabiegu: 1-5 minuty.

Pole magnetyczne - naturalna regeneracja tkanek

Jak działa? Pole magnetyczne o niskiej częstotliwości przenika tkanki, poprawiając mikrokrążenie i dotlenienie komórek. Stymuluje procesy regeneracyjne i zmniejsza stany zapalne na poziomie komórkowym.

Zastosowanie: Leczenie urazów kości, stawów, obrzęków czy tkanek miękkich.

Zalecana częstotliwość: 10-15 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 15-30 minut.

Laseroterapia - przyspieszenie gojenia światłem

Jak działa? Skoncentrowana wiązka światła lasera wnika w tkanki, pobudzając mitochondria do produkcji ATP – energii dla komórek. Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przyspiesza gojenie.

Zastosowanie: Rany, blizny, zapalenia ścięgien czy mięśni.

Zalecana częstotliwość: seria 5-10 zabiegów, wykonywanych codziennie, czas trwania pojedynczego zabiegu: 5-10 minut, zależnie od leczonego obszaru.

Ultradźwięki - głęboki mikromasaż tkanek

Jak działa? Fale ultradźwiękowe wywołują mikromasaż tkanek i efekt termiczny, poprawiając ukrwienie, rozluźniając mięśnie i zwiększając elastyczność struktur. Głęboko penetrują tkanki, np. stawy.

Zastosowanie: Skurcze mięśniowe, blizny, zwyrodnienia stawów.

Zalecana częstotliwość: 8-12 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 4-8 minut na każdy obszar zabiegowy.

Jonoforeza - transport leków bez iniekcji

Jak działa? Prąd stały transportuje jony leku (np. przeciwzapalnego) przez skórę w miejsce docelowe, działając miejscowo i omijając układ pokarmowy. Redukuje ból i stan zapalny.

Zastosowanie: Ból miejscowy, stany zapalne, np. łokieć tenisisty.

Zalecana częstotliwość: seria 8-12 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 15-20 minut.

Fonoforeza - ultradźwięki wzmacniające działanie leków

Jak działa? Ultradźwięki wprowadzają lek w tkanki, jednocześnie rozgrzewając je i poprawiając penetrację substancji aktywnych. Łączy działanie mechaniczne i termiczne.

Zastosowanie: Obrzęki, stany zapalne, miejscowe aplikacje żeli.

Zalecana częstotliwość: 8-10 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 5-8 minut.

Prądy TENS - naturalne blokowanie bólu

Jak działa? TENS, czyli Przezskórna Elektryczna Stymulacja Nerwowa (z ang. Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation), wykorzystuje impulsy prądu o niskiej częstotliwości. Blokują one sygnały bólowe w nerwach i stymulują wydzielanie endorfin – naturalnych substancji przeciwbólowych organizmu.

Zastosowanie: Bóle przewlekłe (np. pleców, karku) czy pooperacyjne.

Zalecana częstotliwość: zabiegi mogą być wykonywane codziennie, również w warunkach domowych przy użyciu przenośnych urządzeń, czas trwania pojedynczego zabiegu: 20-30 minut.

Prądy interferencyjne - głęboka stymulacja

Jak działa? Dwa prądy średniej częstotliwości krzyżują się w tkankach, tworząc efekt interferencji. Głęboko stymulują mięśnie, poprawiają krążenie i zmniejszają napięcie.

Zastosowanie: Bóle mięśniowe, skurcze, neuralgie.

Zalecana częstotliwość: 8-15 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 10-20 minut.

Elektrostymulacja mięśniowa (EMS) - przywracanie siły mięśniowej

Jak działa? EMS wykorzystuje impulsy elektryczne do wywołania skurczu mięśni, co pomaga w odbudowie siły mięśniowej, zapobiega atrofii i poprawia funkcję nerwowo-mięśniową. Jest szczególnie cenna w rehabilitacji pourazowej i pooperacyjnej.

Zastosowanie: Osłabienie mięśniowe, atrofia mięśni, rehabilitacja po unieruchomieniu.

Zalecana częstotliwość: 10-15 zabiegów, wykonywanych co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 15-30 minut.

Sollux - leczenie światłem i ciepłem

Jak działa? Lampa Sollux emituje promieniowanie podczerwone, rozgrzewając tkanki, zwiększając przepływ krwi i rozluźniając mięśnie. Filtry (czerwony – gojenie, niebieski – przeciwbólowo) dostosowują efekt.

Zastosowanie: Napięcie mięśniowe, stany zapalne, przygotowanie do masażu.

Zalecana częstotliwość: 10-15 zabiegów, wykonywanych codziennie lub co drugi dzień, czas trwania pojedynczego zabiegu: 10-15 minut.

Przeciwwskazania do zabiegów fizykoterapeutycznych

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii należy skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem, gdyż istnieją określone przeciwwskazania do zabiegów fizykoterapeutycznych, takie jak:

Ciąża (w przypadku większości zabiegów)
Rozrusznik serca (dla zabiegów wykorzystujących prąd lub pole magnetyczne)
Nowotwory (względne przeciwwskazanie)
Ostre stany zapalne i infekcje
Zaburzenia czucia
Choroby skóry w miejscu aplikacji
Metalowe implanty (dla niektórych zabiegów)

Dlaczego fizykoterapia działa?

Fizykoterapia opiera się na precyzyjnym wykorzystaniu fizyki i biologii – stymuluje naturalne procesy organizmu, takie jak regeneracja, krążenie czy produkcja endorfin. Kluczowe jest jednak dopasowanie zabiegu do potrzeb pacjenta, co wymaga wiedzy i doświadczenia fizjoterapeuty.

Fizykoterapia to nie magia, a nauka w służbie zdrowia. Jeśli zmagasz się z bólem lub kontuzją, skonsultuj się ze specjalistą i sprawdź, jak te metody mogą Ci pomóc.

Najczęściej zadawane pytania o fizykoterapię

Czy zabiegi fizykoterapeutyczne są bolesne?

Większość zabiegów fizykoterapeutycznych nie powoduje bólu. Pacjent może odczuwać ciepło, mrowienie lub lekkie wibracje, ale nie powinny one być nieprzyjemne.

Jak szybko widoczne są efekty zabiegów?

To zależy. Efekty fizykoterapii mogą być odczuwalne po 3-5 zabiegach, w przypadku przewlekłych dolegliwości pełna seria może być konieczna do uzyskania znaczącej poprawy. Czasami organizm potrzebuje więcej czasu na zaistnienie procesów zdrowienia i efekty przyjdą po zakończeniu zabiegów.

Czy fizykoterapię można łączyć z innymi metodami leczenia?

Tak, fizykoterapia często stanowi element kompleksowego leczenia i może być łączona z farmakoterapią, kinezyterapią (ćwiczeniami) czy masażem.

Czy w gabinecie Kinesis te zabiegi są dostępne?

Tak. Wszystkie wymienione zabiegi są ofercie gabinetu. Oferujemy je w specjalnych pakietach.

Literatura i źródła

Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G. (2022). Fizjoterapia z elementami klinicznymi. PZWL, Warszawa. ISBN: 978-8320043730
Mika T., Kasprzak W. (2019). Fizykoterapia. Wydanie 4, PZWL, Warszawa. ISBN: 978-8320050387
Zborowski A. (2019). Fizykoterapia dla praktyków. Wydawnictwo AZ, Kraków. ISBN: 978-8392954033
Kasprzak W., Mańkowska A. (2020). Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA. PZWL, Warszawa. ISBN: 978-8320056273
Bauer A., Wiecheć M. (2021). Przewodnik metodyczny po wybranych zabiegach fizykalnych. Markmed Rehabilitacja, Wrocław. ISBN: 978-8360312131

Fizykoterapia. Jak to działa?